ویژگی ها و تمایلات اصلی کودک – قسمت اول

ویژگی ها و تمایلات اصلی کودک

از جمله خصوصیات انسان این است که وقتی تغییر و تحولی در او و زندگیش ایجاد شد گرایش دارد این تغییرات را اندازه گیری و ارزیابی کند. مثلا فردی که به تازگی گواهینامه رانندگی دریافت نموده از طرق مختلف سعی می کند ماشین سوار شدن را آزمایش کند.

در یک بچه سه ساله نیز تغییراتی ایجاد شده است او در این سن می تواند حرف بزند لغات جدید را دوست دارد و استفاده از آنها را تمرین می کند. به تدریج متوجه میشود از طریق زبان می تواند روی دیگران کنترل داشته باشد مثلا می گوید غذا را | برایم بیاورید. از لحاظ حرکتی نیز تواناتر و چالاک تر شده است به راحتی راه می رود از پله ها بالا و پائین می رود و مجموع این دو توانایی یعنی حرف زدن و راه رفتن باعث میشود احساس استقلال بیشتری بکند. لذا کودک مرتبا تلاش می کند این تواناییها را | به کارگیری و آزمایش کند. این امتحان کردن تغییرات (راه رفتن، سخن گفتن و استقلال) احساس فردیت یا ابزار فردیت را در کودک ایجاد می کند. تا قبل از این سن صحبتی از عروسک من، مال من یا هرگونه حرفی که نشان از حس خودمختاری یا مالکیت باشد، وجود نداشت.

 

 

لذا این حس که او مستقل شده و برای خودش میتواند تصمیم گیری کند (ابزار فردیت) در سن ۳۶ سالگی ایجاد میشود. این ابزار فردیت عموما از طریق خودنمایی کردن کودک نشان داده می شود. اگر این خودنمایی مورد توجه، احترام و تشویق والدین قرار گیرد کودک به راحتی ابراز فردیت خود را توسعه خواهد داد لكن چنانچه فرصت خود را نشان دادن به بچه ها داده نشود ناکامی ایجاد شده می تواند باعث مخالفت و لجاجت شود. گاه پدر و مادرهایی که بچه هایی در این سن دارند معتدت فرزندشان لجباز، یکدنده و منفی است والدین محترم باید توجه داشته باشند اولا این سن، سن مخالفت است دوم اینکه چنانچه به خودنماییهای کودک توجه شود لجاجت او کمتر می شود.

 

دومین تمایل کودک کنجکاوی

دومین تمایل کودک در این سن میل به کنجکاوی است. او عموما این میل را نیز در همان دو مسیر قبلی (کلامی – حرکتی) به صورت سوالات کلامی یا حركات جستجوگرانه نشان می دهد. یعنی کودک از طریق سوال کردن از پدر و مادر تلاش می کند به حقایق جدیدی دست یابد. گاه والدین از سوال کردن بیش از حد بچه ها خسته می شوند، بعضی مواقع جواب سوالات را نمی دانند و یا اینکه حوصله پاسخ دادن را ندارند.
اما در کنجکاویهای کلامی کودک، والدین نکات زیر را مد نظر داشته باشند:

١. حتی المقدور سوالات کودک بی پاسخ گذاشته نشود (حتی اگر جواب سوال را هم نمی دانید سعی کنید با نگاه کردن، سر تکان دادن و ابراز واکنش عاطفی به او بفهمانید که در حال گوش دادن به حرف های او هستید زیرا گاه سوال از طرف بچه ها برای رسیدن به جوابی مشخص نیست بلکه در واقع به منظور جلب توجه والدین بوده یا دوست دارند ببینند پدر و مادرها چقدر برای آنها اهمیت قائل اند و به سوالات بچه ها فکر می کنند.

۲- پاسخی که به کودک می دهید در حد ذهن و فهم او باشد. این همان مفهوم با زبان کودکانه صحبت کردن است. حضرت علی اسلام در این خصوص ضمن توصیه به تربیت صحیح کودک و توجه به ویژگی سنی بچه ها می فرماید:

«هر کس کودکی دارد باید برای او کودک شود یعنی رفتارهای کودکانه انجام دهد و خود را به صورت همبازی برای او در آورد.»