مشاوره غیرحضوری

مشاوره غیرحضوری (نظرسنجی 13)

مشاوره از راه دور

برای شما یا اطرافیانتان پیش آمده که احساس کنید به مشاوره با یک متخصص روان درمانی نیاز دارید ولی نتوانید به جلسه روان درمانی بروید؟ شاید مشاوری که می شناسید در شهر شما حضور ندارد، یا شاید امکان بیرون رفتن از خانه را ندارید، یا حتی در کشوری دیگر زندگی می کنید و ترجیح می دهید با یک مشاور هم زبان و هم فرهنگ خودتان صحبت کنید.

 اما این روش چه مزایا و معایبی دارد؟

نظرسنجی مشاوره غیرحضوری

طبق نظرسنجی که در کانال و سایت دکتر کلانتر انجام شد، اکثریت بر این باور بودند که مشاوره غیرحضوری تأثیر قابل توجهی ندارد. حدود 80 نفر در نظرسنجی شرکت کردند. نتایج آن در شکل زیر مشخص است.

مشاوره از راه دور قدمتی 50 ساله دارد. تقریباً همزمان با فراگیر شدن اینترنت در دهه 70 میلادی، روش های مشاوره آنلاین یا غیرحضوری نیز ایجاد شد. این نوع مشاوره کم کم رشد کرد و تا سال 2000 مخاطبان خود را پیدا کرد.

روش های مشاوره غیرحضوری

مشاوره خارج از جلسات حضوری درمان، یا به صورت تلفنی انجام می شود، یا به صورت ایمیلی، یا به صورت چت (در تلگرام و …) و یا به صورت تماس صوتی-تصویری (در واتس اپ، اسکایپ و …).

چرا مشاوره از راه دور؟

دلایل زیادی وجود دارد که برخی مراجعان یا مشاوران بخواهند از شیوه های غیرحضوری جلسات مشاوره بهره جویند.

فردی را تصور کنید که در نقطه ای دورافتاده از یک شهر زندگی می کند، یا فردی که در یکی از شهرهای دورافتاده و بدون امکانات کشورمان زندگی می کند. طبیعتاً دسترسی به یک مشاور و متخصص برای این فرد آسان نیست.

حال فردی را تصور کنید که محدودیت فیزیکی و یا جسمانی اش به او اجازه نمی دهد از خانه خارج شود یا در شهر سفر کند. همچنین شخصی (اغلب مادری) که به علت مشکلات، بعد مسافت و داشتن کودک خردسال برایش مقدور نیست در جلسات حضوری مشاوره شرکت کند.  

ممکن است مراجعی که جلسات روان درمانی خوبی با مشاور خویش داشته، به شهر یا کشوری دیگر مهاجرت کند و یا برعکس، مشاور شخصی یا خانوادگی اش به شهری دیگر می رود. در این صورت ممکن است فرد ترجیح دهد با همان مشاور پیشین، جلسات خود را ادامه دهد.

از طرفی بعضی از هم وطنان ما در کشوری دیگر سکونت دارند. احتمالاً آنان بیشتر تمایل دارند جلسات روان درمانی خود را با مشاور و متخصصی داشته باشند که هم زبان و هم فرهنگ آن هاست.

گاهی نیز فرد به دلیل شدت مشکلات عاطفی و روانی (مثلاً شدت عدم امنیت) که احساس می کند ترجیح می دهد با مشاور خود ارتباط از راه دور برقرار کند.

یالوم و مشاوره تلفنی

یالوم، روان درمانگر وجودی، در کتاب «من چگونه اروین یالوم شدم»، نظر خود را در مورد انواع مشاوره غیرحضوری به شیوه ای جذاب بیان می کند. او در مورد خانم تحلیل گری می گوید که در سانفرانسیسکو با مراجعی از شهر نیویورک به صورت تلفنی جلسات مشاوره می گذاشت:  

«جلسات تلفنی! شنیدنش هم مرا به وحشت می انداخت. چطور ممکن است کسی بدون دیدن بیمارش بتواند درمان شسته و رفته و کاملی ارائه دهد؟ آیا در جلسه تلفنی، درمانگر خیلی از نکات ظریف و دقیق مثل ورانداز کردن و دیدن بیمار، حالات چهره، لبخندها، حرکات سر و صورت و دست دادن آخر جلسه را از دست نمی داد؟ آیا این ها به شدت برای برقراری یک رابطه صمیمانه با بیمار، ضروری نبودند؟»

 یالوم از تردید شدید خود نسبت به موثر بودن این گونه جلسات درمان می گوید. خانم مشاور اما بر موضع خود پافشاری می کند و جلسات تلفنی اش را ادامه می دهد. یالوم صبر می کند و خانم تحلیل گر را کاملاً زیر نظر می گیرد. در نهایت متوجه می شود که خانم تحلیل گر کاملاً می داند چه می کند و او به جلسات درمان و پیشبرد آن اگاه و مسلط است.

مشاوره غیرحضوری یالوم

یالوم از شش سال پیش از نگارش کتابش می گوید:

«اتفاقی افتاد که نظرم را درباره درمان های از راه دور بیشتر عوض کرد. ایمیلی دریافت کردم که در آن بیماری از من خواسته بود تا از طریق اسکایپ جلسات درمانی اش را بر عهده بگیرم. او در جایی متروک و پرت زندگی می کرد و تا پانصد کیلومتری دور و برش، به هیچ روانپزشکی دسترسی نداشت. او آنقدر حالش بد بود که مطمئنم اگر همان نزدیکی ها هم زندگی می کرد باز هم به دیدن حضوری روانپزشک رغبتی نداشت. من تا آن موقع هرگز با اسکایپ بیماری را درمان نکرده بودم و به این روش شک داشتم و مردد بودم چه کار کنم. ولی از آنجا که می دیدم چاره دیگری ندارم، بالاخره پذیرفتم تا درمانش را به عهده بگیرم و البته این موضوع را به هیچ کدام از همکارانم نگفتم.

این قضیه یک سال ادامه پیدا کرد و من و او هفته ای یک بار همدیگر را در اسکایپ می دیدیم. البته من از او فقط صورتش را می دیدم که تمام صفحه کامپیوترم را پر کرده بود. ولی کم کم احساس کردم به او نزدیک شده ام و در مدت کوتاهی، فاصله هزاران کیلومتری بین ما کاملاً محو و ناپدید شد. در پایان سال اول، او به شکل بسیار قابل قبولی درمان شده بود.

از آن موقع به بعد بیماران بسیار زیادی از کشورهایی دور مثل آفریقای جنوبی، ترکیه، استرالیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و انگلستان را درمان کرده ام.»

مشاوره و درمان با متن

ایده یالوم در مورد «درمان با متن» جالب است. او از شنیدن عنوان درمان با متن و درمان به صورت نوشتاری (ایمیل، چت) وحشت می کرد. اما از روی کنجکاوی آن را هم امتحان می کند. او می گوید این بار حق با من بود و این نوع درمان تأثیر و کارایی لازم را نداشت. یالوم با این که دیگر به درمان با متن عقیده نداشت اما از حس خود می گوید: احتمالاً درمان با متن در آینده ای نزدیک نقشی در روان درمانی ایفا خواهد کرد. 

تأثیر مشاوره غیرحضوری

گزینش مشاوره غیرحضوری می تواند تلاشی برای غلبه بر محدودیت های فرد باشد. از این حیث ارزشمندی خود را دارد. با تمام رجحانی که یک جلسه حضوری مشاوره بر نوع غیرحضوری خود دارد، مشاوره از راه دور می تواند بسیار موثر و مفید عمل کند. وقتی انتخاب شخص مراجع، بین نبود جلسه مشاوره و مشاوره غیرحضوری است طبیعتاً بهترین انتخاب، مشاوره غیرحضوری است. چه بسا بنا به خواست مراجع و نیز مشاور، این جلسه غیرحضوری از نوع حضوری خود نیز موثرتر واقع شود.

منبع:

یالوم، اروین دی (2017). من چگونه اروین یالوم شدم: یادداشت ها و خاطرات یک روانپزشک. ترجمه اعظم خرام. تهران: نشر کتاب پارسه. 1396.