راهکارهای بهبود ارتباط با خود در نوجوانان

راهکارهای بهبود ارتباط با خود در نوجوانان

بر اساس مباحث ذکر شده، اولین تجربه های به کارگیری تفکر انتزاعی و تحریف های شناختی می توانند در نوجوانان موجب آغاز درگیری های فکری و هیجانی شوند. از این رو، جهت بهبود ارتباط نوجوانان با خود، راهکارهایی مانند خودشفقتی ، هوش هیجانی و آموزش و فرهنگ سازی در خانواده، مدرسه و جامعه مطرح می شوند. در ادامه به بررسی این سه راهکار پرداخته می شود:

خودشفقتی

از دیدگاه یف و مک گیهی (۲۰۱۰)، در دوران بلوغ برای نوجوان اهمیت بافتن نظر دیگران، نگرانی و توجه زیاد به داوری ها و قضاوت های دیگران و عدم رضایت نوجوان از تغییرات بدنی خود، همگی منجر به نارضایتی، خود انتقاد شدید و استرس نوجوان می شوند. ترکیب این عوامل می تواند در نهایت بر رشد شخصیت و هویت نوجوان تأثیر منفی بگذارد.
بف معتقد است که یادگیری با خود شفقتی می تواند به عنوان راهکاری مؤثر در مقابله با مشکلات، اشتباه ها، شکست ها، ناامیدی ها و ناتوانی های نوجوانان مطرح گردد. خودشفقتی پذیرش قاطعانه خود است و به نوجوان کمک می کند تا آگاهانه با الگوهای درونی خود و با ضعف ها و کاستی هایش روبرو شود. او این گونه تمرین می کند که با خود مهربان باشد و همان طور که با یک دوست صمیمی خوب برخورد می کند، با خود نیز آنگونه رفتار کند. از دیدگاه یف، خودشفقتی سه مؤلفه دارد که عبارت اند از:

۱) مهربان بودن با خود : خودشفقتی در برابر خود قضاوتی به معنای این است که نوجوان در سختی ها و مشکلات درگی بدون قضاوت و آگاهانه از افکار و احساسات خود داشته باشد، بدون اینکه مشکل را کوچک جلوه داده و یا خود را مورد سرزنش و انتقاد قرار دهد.

۲) اشتراک انسانی: خودشفقتی در برابر انزوا به معنای این است که نوجوان به این درک برسد که تنها او نیست که این مشکلات را دارد و دیگران نیز چنین تجاربی را در زندگی خود کسب می کنند. نوجوان باید خود و تجارب خود را بخشی از تجارب مشترک انسانی بداند و بفهمد که روبه رو شدن با مشکلات بخشی از تجربه همه انسان ها است. در واقع نوجوان باید به این شناخت برسد که مشکلات زندگی تنها برای اوه اتفاق نمی افتند.

۳) ذهن آگاهی : در اینجا، منظور داشتن ارتباطی مناسب با احساسات خویش به گونه ای است که بتوان آن ها را کاملا تجربه کرد و در عین حال دید گاهی آگاهانه هم نسبت به آن ها داشت. خود شفقتی به معنای رویکردی متوازن در برابر تجربیات منفی است؛ به گونه ای که احساسات و افکار منفی نه سرکوب شوند و نه بیش از حد مورد توجه قرار گیرند. واقعیت این است که نمی توان از احساساتی که سرکوب شده اند و با پذیرفته نشده اند، بی توجه گذشت و باید توجه داشت که در هر صورت هر نوجوانی ممکن است غرق احساسات منفی شود.

این جنبه های خودشفقتی با یکدیگر متفاوت بوده و به طور متفاوتی تجربه می شوند، اما به گونه ای مکمل و در برگیرنده یکدیگر نیز هستند. خودشفقتی با خود محوری و خودشیفتگی تفاوت دارد و درواقع جنبه های مثبتی را در مقابله با مشکلات در نوجوانان تقویت می کند، تفاوت خودشفقتی با عزت نفس نیز در این است که در خودشفقتی، فرد بدون نیاز به تأیید دیگران، باد می گیرد که با خود مهربان باشد، در خانواده هایی که خود شفقني را به فرزندان خود می آموزند، نوجوانان یاد می گیرند که به خود و نیازهای خود اهمیت دهند و از انجام رفتارهای پرخطر دوری کنند. وقتی فردی خود را در مقابله با مشکلات در مرکز حلقه ای از محبت و دلسوزی خانواده می بیند و آگاه است که مانند دیگران ضعف ها و ایراد هایی دارد، به خود نزدیک تر می شود و به دنبال راه حلی مناسب می گردد.

خود شفقتی و سلامت روان

تحقیقات اخیر نشان می دهند که افرادی که خود شفقتی دارند، در مقایسه با کسانی که ضعف خود شفقتی دارند، از سلامت روان بیشتری برخوردار هستند و رضایت از زندگی، شادی، خوش بینی، مسئولیت شخصی، ارتباط اجتماعی، انگیزه یادگیری و انعطاف پذيري عاطفی بیشتری از خود نشان می دهند. در مقابل، افراد فاقد خودشفقتی، با انتقاد از خود، افسردگی، اضطراب، وسواس فکری و ضعف اعتماد به نفس و کمال گرایی مواجه هستند. در ادامه دومین راهکار جهت بهبود ارتباط نوجوان با خود معرفی می شود. هوش هیجانی هوش هیجانی که از آن تحت عنوان «هوش عاطفی» و «هوش احساسی» نیز یاد می شود، می تواند به عنوان راهکاری جهت بهبود ارتباط نوجوان با خود مطرح شود.