بررسی مشکل نوجوانان در مدرسه از دیدگاه ویلیام گلاسر

بررسی مشکل نوجوانان در مدرسه از دیدگاه ویلیام گلاسر

 

گلاسر در کتاب خود مشکلات گروهی از دختران نوجوان را، که گرفتار مشکلات قانونی بوده و چندین بار ترک تحصیل کرده اند، مطرح می کند. در سابقه این دختران، «دام های کلاسیک جامعه شناختی که منجر به شکست می شوند، وجود نداشت. به عبارتی منشأ اصلی مشکلات این دختران نوجوان نه محرومیت اقتصادی و فرهنگی بوده و نه مشکلات خانوادگی، علت اصلی تنها شکست در امر تحصیل بوده؛ چراکه این شکست موجب خدشه به عزت نفس آنان شده بود، گلاسر معتقد است که اگر این افراد دچار شکست تحصیلی نمی شدند، می توانستند به راحتی با دیگر مشکلات خود مقابله کنند. او درواقع نتیجه گیری می کند که تجربه موفقیت در مدرسه می تواند نقش مؤثری در زندگی افراد و بخصوص نوجوانان داشته باشد

گلاسر لازمه رسیدن به هویت موفق را ارضای دو نوع نیاز اساسی انسان می داند:  نیاز به مبادله عشق و محبت و نیاز به احساس ارزشمندی .

مفاهیم محبت و ارزشمندی

مفاهیم محبت و ارزشمندی به قدری به هم وابسته و نزدیک هستند که می توان آن دو را در غالب یک واژه به هم پیوند داد و اصطلاح «هویت» را به کار برد. بنابراین می توان گفت که تنها نیاز اساسی انسان، نیاز به یک هویت است، یعنی اعتقاد به اینکه ما فردی متمایز از دیگران و با ارزش هستیم. در این صورت محبت و ارزشمندی به عنوان دو راه رسیدن به یک هویت موفق به شمار می روند. کلاسر در زمینه نیاز به مبادله عشق و محبت اعتقاد دارد که همه انسان ها باید دوست داشتن و مورد محبت واقع شدن را بیاموزند. اگر افراد در دریافت و تقديم محبت موفق باشند و بتوانند این اصل را با ثبات نسبی در روند زندگی خود ادامه دهند، در آینده تا حد زیادی موفق خواهند بود. نیاز به مبادلۂ عشق و محبت علاوه بر خانواده، باید در مدرسه نیز ارضا شود، چراکه دانش آموزان به مبادلۂ محبت و عاطفه با معلمان و همسالان نیز نیازمند هستند. فرد بزرگ سالی که در زمان کودکی خود نتوانسته راه و رسم مبادله محبت را بیاموزد، در همه دوران زندگی خود شاگرد ضعیفی در مکتب محبت خواهد بود.

ارتباط مدارس با احساس ارزشمندی

گلاسر معتقد است که مدارس با دومین نیاز اساسی، یعنی احساس ارزشمندی، ارتباط مستقیم بیشتری دارند، چرا که برای دستیابی به چنین احساسی، قدرت تفکر، معلومات و مهارت حل مسئله لازم هست، یکی از این راهکارهای رسیدن دانش آموزان به این حس ارزشمندی محبت در مدارس است، شخصی که مورد محبت قرار گرفته باشد و یاد گرفته باشد عشق بورزد، شانس بیشتری برای ارضای نیاز به محبت پیدا می کند، که این موجب انگیزه بیشتر برای رسیدن به موفقیت و درنتیجه احساس ارزشمندی می شود. به عبارتی اگر دانش آموزان احساس مسئولیت در قبال یکدیگر، دلسوزی، توجه نسبت به هم و کمک به یکدیگر را بیاموزند، حس همدلی و همکاری در آنان ایجاد می شود.

وظيفه مدارس از نظر گلاسر

بر اساس نظریه گلاسر، مشکل اساسی مدارس مشكل شکست در مبادلۂ محبت و شکست در احساس ارزشمندی است؛ تجربه این دو شکست در افراد موجب تشکیل هویت شکسته می شود، از این رو باید در مدارس راهکارهایی را یافت تا دانش آموزان بیشتری بتوانند موفقیت را تجربه کنند. گلاسرکه نظریه پرداز تئوری انتخاب (۱۹۹۸) نیز هست، اعتقاد دارد که برای کمک به دانش آموزان باید به آنان تفهیم کنیم که آنان خود مسئول ارضای نیازهای خود هستند و بدون پشتکار و انضباط شخصی نمی توانند موفقیتی را کسب کنند.

از دیدگاه او، مدارس باید حس مسئولیت پذیری را به افراد آموزش دهند. مدرسه می تواند از طريق بالا بردن قدرت تفکر و کمک به دانش آموزان در استفاده از معلوماتشان، آموزش راهکارهای تصمیم گیری و آموزش مسئولیت اجتماعی در قالب کار گروهی به دانش آموزان کمک کند، کار گروهی همان گونه که اشاره شده است، موجب افزایش توجه به یکدیگر، تفويت حس دلسوزی و احساس مسئولیت نسبت به همسالان می شود. این پیامدها احساس ارزشمندی افراد را افزایش می دهد و درنهایت مانع از تجربه شکست در مبادلة محبت می شود.