انواع خودکار آمدی ؛ بررسی خودکار آمدی در انسان

انواع خودکار آمدی ؛ بررسی خودکار آمدی در انسان

انسان در گستره زندگی مسیر پر فراز و نشیبی را طی میکند که سرشار از چالشها و فرصتها است. افراد در برخورد با چالشها از توانمندیهایشان برای مقاومت در برابر آنها بهره میبرند. بخش قابل توجهی از چالش های زندگی مربوط به دوران نوجوانی است. زیرا بسیاری از تغییرات بیولوژیکی و روانی – اجتماعی در دوران نسبتا کوتاه نوجوانی رخ میدهد.

این تغییرات در سرعت های متفاوتی اتفاق میافتند، بدین معنا که نوجوانان ممکن است از لحاظ جسمی قادر به انجام رفتارهایی شوند، قبل از آن که بتوانند معنا و عواقب چنین رفتارهایی را به طور کامل درک کنند. این عدم تطابق انتقال بیولوژیکی و روانی، همزمان با اثرات قابل توجه جامعه و فرهنگ در شیوه زندگی، نگرشها و انتظارات افراد جوان رخ میدهد.

به همین جهت پژوهش های معاصر از دوران نوجوانی به عنوان دوران دشوار و مشکل ساز زندگی یاد کرده اند، از جمله مولفههایی که می تواند نقش مهمی در کسب موفقیت و سازش بافتگی در مواجهه با مسائل این دوران ایفا کند، باورهای خودکار آمدی فرد هستند. خود کار آمدى، به عنوان باورهای فرد در مورد تواناییهایش در سازمان دهی و انجام برخی از اعمال برای رسیدن به اهداف مطلوب در شرایط و حوزه های خاص، تعریف شده است.

خودکار آمدی چیست؟

خود کار آمدی به احساس عزت نفس و ارزش خود، احساس گفایت و کارایی در برخورد با زندگی اطلاق میشود ، همچنین بندورا خودکار آمدی را به عنوان یک میانجی مهم در راه اندازی، کسب و نگهداری ابراز یک توانایی توصیف کرده است. افراد دارای خود کارآمدی بالا معمولا در چهار حوزه عملکرد یعنی انتخاب اهداف، تلاش و پشتکار، میزان بازبینی بادگیری و عملکرد، واکنش در مقابل شکست و ناکامی عملکرد بهتری از خود نشان میدهند خودکار آمدی سازهای چند بعدی است که باید در زمینههای مختلف مورد ارزیابی قرار بگیرد.

 

ابعاد خودکار آمدی

خود کار آمدی اجتماعی، تحصیلی، عاطفی و خلاق از جمله ابعادی هستند که در سالهای اخیر نظر پژوهشگران را به خود جلب کرده اند و پژوهش های زیادی را به خود اختصاص دادهاند. خودکار آمدی تحصیلی: خودکار آمدی تحصیلی ، به معنای احساس توانمند بودن فرد در فعالیتهای یادگیری، موضوعات درسی و برآورده کردن انتظارات تحصیلی است.

خودکار آمدی اجتماعی

خودکار آمدی اجتماعی یک بعد از خودکارآمدی است که به برآورد شخص در مورد توانایی اش برای ایجاد و حفظ روابط بین فردی قابلیتهای فرد در برخورد با چالش اجتماعی، احساس توانایی در روابط با همسالان و توانایی اداره کردن ناسازگاریهای بین فردی اشاره دارد

خود کار آمدی عاطفی

خودکار آمدی عاطفی با هیجانی، به صورت پاور فرد به توانا بودن در کنترل و مدیریت احساس و عواطف خود در برقراری ارتباط با دیگران و یا در موقعیتهای اجتماعی تعریف شده است.

خود کار آمدی خلاق

خودکار آمدی خلاق عبارت است از باور فرد به اینکه توانایی تولید نتایج اخلاق را دارد، در واقع یک شکل از خودارزیابی است که بر تصمیم گیری در مورد میزان تلاش و سطح تداوم تعهد، هنگام مواجهه با چالشهای خلاقانه تاثیر می گذارد.

 

رشد و نمو خودکار آمدی

رشد و نمو خودکار آمدی فرآیندی است که به وسیله محیط شکل می گیرد. پژوهشگران باور دارند که خانواده، همسالان و مدرسه به عنوان محیطهای موثر در شکل گیری باورهای خودکار آمدی دارای نقش زیادی هستند. اولین محیط طبیعی که بر خودکار آمدی تأثیر میگذارد، خانواده است. زیرا خانواده نخستین واحد اجتماعی است که نیازهای کودکان در آن تامین میشود. خانواده با پرورش کودک به شیوه های مختلف نقش معناداری را در به دست آوردن مهارتها در روباوبی با چالش های زندگی ایفا می کند. اگرچه ممکن است از تاثیرات والدين در طول دوره نوجوانی کاسته شود، اما والدین هنوز مهمترین منبع به شمار می آیند.