طرحواره درمانی

«طرحوارهدرمانی برای درمان بیماران مزمن و مقاوم به درمان و بیمارانی که اختلالات شخصیت دارند یا کسانی که مشکلات منششناختی مزمن دارند و نمیتوانند بخوبی از رفتار درمانی شناختی کلاسیک کمکی دریافت کنند تدوین شده‌است. طرحواره درمانی با توجه به مشکل بیمار می‌تواند کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت باشد». تعریف طرحواره درمانی: «بطور کلی به عنوان ساختار، قالب یا چارچوب تعریف میشود . در حوزه رشد شناختی طرحواره را قالبی در نظر میگیرند که بر اساس واقعیت یا تجربه شکل میگیرد تا به افراد کمک کند تجارب خود را تبیین کنند». طرحواره‌های ناسازگار اولیه : «طرحوارهدرمانی درونمایههای روانشناختی را که شاخصه بیماران مبتلا به مشکلات منش شناختی هستند را مد نظر قرار می د هد. این درونمایهها را طرحوارههای ناسازگار اولیه می‌نامیم». خصوصیات طرحواره‌های ناسازگار اولیه : «الگوها یا درون مایه‌های فراگیر و عمیقی هستند، از خاطرات، هیجانات و احساسات بدنی تشکیل شدهاند . در دوران کودکی یا نوجوانی شکل گرفتهاند، در سیر زندگی تداوم دارند، درباره رابطه خود با دیگران هستند، به شدت ناکارآمدند و برای بقایشان میجنگند با اینکه فرد میداند طرحواره منجر به ناراحتی او میشود .ولی با آن احساس راحتی میکند که این باعث میشود فرد به این نتیجه برسد که طرحوارهاش درست است». عوامل به وجود آورنده طرح واره ۱- ارضاء نشدن نیازهای هیجانی اساسی دوران کودکی: این نیازها شامل پنج تا می‌شوند : ۱- دلبستگی ایمن به دیگران ۲- خود گردانی، کفایت و هویت ۳- آزادی در بیان نیازها و هیجانهای سالم ۴ – خود انگیختگی و تفریح ۵- محدودیتهای واقع بینانه و خویشتن داری ۲- تجارب اولیه زندگی : چهار دسته تجارب اولیه زندگی باعث اکتساب سریع طرحوارهها میشوند:۱ – ناکامی ناگوار نیازها: وقتی اتفاق میافتد که فرد تجارب خوشایندی تجربه نکند (رها شدگی/ محرومیت) ۲- آسیب دیدن و قربانی شدن است . طرح وارههای بیاعتمادی /بد رفتاری ۳- زیادی چیزهای خوب را تجربه کند (وابستگی / بی کفایتی). ۴- تجارب همانند سازی با والدین: کودک به طور انتخابی با افکار و احساسات والدین همانند سازی میکند. آنها را درون سازی میکنند. ۳- خلق و خوی هیجانی : «خلقوخوی هیجانی کودک در تعامل با وقایع دردناک دوران کودکی منجر به شکل گیری طرحوارهها میشود به عنوان مثال یک کودک پرخاشگر در مقایسه با یک کودک منفعل و پذیرا بیشتر احتمال دارد مورد بدرفتاری بدنی والدین خشن خود قرار گیرد».

حوزه‌های طرحواره و طرحوارههای ناسازگار اولیه :هجده طرحواره داریم، اینها بر طبق پنج نیاز هیجانی ارضا نشده به پنج حوزه تقسیم میشوند که آنها حوزه طرحواره می‌گویند . حوزه اول بریدگی و طرد «این بیماران نمیتوانند دلبستگیهای ایمن و رضایت بخشی با دیگران برقرار کنند. معتقدند نیاز آنها به عشق، ثبات و امنیت بر آورده نخواهد شد».